Video

Cursus-Diaconale-Journalistiek-camjo

Op deze pagina worden de basics voor een (diaconaal) videoproject uitgelegd. Het uitgangspunt voor een videoproject is dat een filmpje relatief eenvoudig, tegen geringe kosten maar wel aantrekkelijk kan worden gemaakt en verspreid. Wil je weten hoe je een livestream opzet? Bezoek dan deze kennisbankpagina.

Het gebruik van filmpjes op websites, social media of tijdens bijeenkomsten hoeft eigenlijk geen betoog, maar verdient wel onderbouwing in het communicatieplan om de doelgroep op de juiste wijze aan te spreken. Voor deze snelcursus is enige ervaring met betrekking tot journalistiek gewenst, maar zeker niet vereist.

Redactie

Net zoals bij nieuwsberichten, is er voor het publiceren van filmpjes redactie nodig. Hier worden afspraken gemaakt over publicatie(rechten), vormgeving, titelschermen, etc. Maak daarom vanaf het begin een stijlboek.

Camjo

Een camjo (camerajournalist) is een verslaggever die geheel zelfstandig video-opnames maakt en bewerkt. Met een geschikte camera, microfoon en videobewerkingssoftware kan de camjo zonder assistentie van een cameraman of geluidstechnicus nieuwsitems, reportages of interviews samenstellen. In 2010 kreeg een aantal jongeren uit het bisdom een camjo-training om tijdens de Wereldjongerendagen opnamen te maken.
 

Apparatuur

Hoe beter de kwaliteit van de opname-apparatuur, hoe meer resultaat er te boeken is bij de kwaliteit van de uiteindelijke productie. In deze handreiking wordt uitgegaan van het gebruik van een degelijke camcorder. Soms heb je die keuze echter niet en ben je aangewezen op je smartphone. In die spontane gevallen, bij plotseling nieuws waar jij zelf bij bent bijvoorbeeld, gaan we ervan uit dat de nieuwswaarde van het onderwerp mooie apparatuur en een goed script compenseert.

Een overzicht van eigenschappen die worden aangeraden bij de keuze van een camcorder:

1. Lens: Camcorders van bekende merken zijn vaak uitgerust met goede lenzen. Bij sommige types bevindt de lens zich in een mechanische beeldstabilisator (ofwel 'balanced optical image stabilistion' zoals bij de SONY HDR CX625). Die eigenschap levert beduidend minder schokkerig beeld op en wordt dus aanbevolen voor mobiel gebruik.
2. Microfoon-aansluiting: Let op aansluitingsmogelijkheden voor een externe microfoon. De standaard ingebouwde microfoon van de camcorder is namelijk al snel ontoereikend. Het beste is om de externe microfoon meteen met de camcorder mee aan te schaffen. Dan weet je zeker dat de aansluitingen van de camcorder en de microfoon op elkaar passen. Zie ook Geluid.
3. Externe microfoon: Zie Geluid.
4. Opslag: De meeste camcorders hebben een slimme manier om de opnamen snel weg te schrijven op een geheugenkaartje. Oudere manieren, zoals een interne harde schijf of zelfs DV-tape, kunnen het beste vermeden worden tenzij er een speciale reden is om hiervoor te kiezen.
5. Er zijn meer punten van overweging. Zo zijn er speciale action-camera's in de handel die geschikt zijn om op een helm te dragen of dashboardcamera's voor in de auto.

Overige apparatuur, afhankelijk van de situatie:

• Een mengpaneel waarmee geluid kan worden binnengehaald op de computer
• signaalkabel om op de geluidsinstallatie van de kerk mee te liften
• Extra microfoons
• Statief
• Belichtingsset

Geluid

Het belang van goede geluidsregistratie wordt nog wel eens onderschat. De kwaliteit van het opgenomen geluid bepaalt in grote mate of de kijker afhaakt of verderkijkt. Daarom loont het om goed te kijken naar hoe je het geluid gaat registreren. Dat kan op twee manieren:

1. Gebruik de geluidsinstallatie van het kerkgebouw als uitgangspunt en investeer in een goede kabel en een (eenvoudig) mengpaneeltje. Dit is echt de nummer één oplossing, want je maakt hiermee gebruik van alle microfoons die vertrouwd zijn in de kerk en akoestisch zijn ingeregeld. De meeste geluidsinstallaties beschikken over een stereo phone-out of line-out uitgang. Daarop kun je een signaalkabel aansluiten die vervolgens gebruikt kan worden op het mengpaeel dat verbonden is met de computer die ook de beelden binnenhaalt. Betreft het geen livestream, dan kan ook een aparte (oudere) laptop worden ingezet, puur voor het geluid. In de videomontage kan dit extra geluidsspoor worden toegevoegd of als basis worden genomen. Dat laatste is bijvoorbeeld bij deze cursusavond gebeurd. Het gebruikte mengpaneel is de Alesis Multimix 4 USB FX 4-kanaals mixer + USB audio interface.
2. Kun je niet meeliften op een bestaande geluidsinstallatie? Onderzoek dan welke microfoon nodig is voor de situatie die je wilt registreren.

Enkele toepassingsvoorbeelden van soort microfoons:

1. Lavalier (draadloos of met kabeltje): Geschikt voor interviews. Deze microfoon wordt door de geïnterviewde onopvallend als 'dasspeld' gedragen.
2. Richtmicrofoon die op de camcorder geplaatst wordt, gericht naar de geïnterviewde of het onderwerp.
3. Grensvlakmicrofoon (ofwel 'omnidirectionele' microfoon): Deze is gevoelig voor geluid vanuit verschillende hoeken.
4. plopkap: extra omhulsel voor de microfoon die gebruikt kan worden bij winderig weer.
5. Windscherm ofwel 'deadcat': extra omhulsel voor de microfoon om de uitgesproken letters 'f', 'p' en 't' te dempen (bij winderig weer)

Zie ook de uitgebreide toelichting bij microfoonsoorten en geluidsrichtingen.

Software

voorbeeld_montage_kdenlive.png

Kdenlive in actie

Hulpprogramma's

Gimp.png

GIMP

1. OBS: Open Broadcast Software om een livestream op te zetten;
2. Inkscape: vector gebaseerd tekenpakket (voor titelfuncties);
3. Audacity: om geluid te bewerken, bijvoorbeeld 'noise removal' (ruis verwijderen);
4. GIMP: Open source variant van Photoshop;
5. LMMS: Zelf muziek, jingles en geluidseffecten componeren;
6. Blender: Modelleren en animeren van 3D-graphics (handig voor titeling). (let op: dit pakket is voor gevorderden);
7. Fusion: Visuele effecten en animaties.

Script

Of een opname voorbereid is, of spontaan tot stand komt: het vertelt altijd een verhaal. Het komt er op aan het verhaal (of boodschap) zo goed mogelijk over te brengen. Welke doelstelling heeft het uiteindelijke filmpje? Wat wil je dat de kijker gaat denken of voelen?

structuur van het verhaal

Voor de structuur van de film kijken we naar de 5 W's van het nieuwsbericht.

1. wie: voor wie is het filmpje bedoeld? Wat weet mijn doekgroep al van het onderwerp?
2. wat: wat wil je met het filmpje vertellen? Wat is de boodschap die tussen de oren moet komen van de kijker?
3. wanneer/waar: de kijker moet het filmpje kunnen 'plaatsen' qua tijd en plaats.
4. waarom: wat is je bedoeling met het filmpje? Wil je kennis, houding of gedrag veranderen? Zie ook je communicatieplan
5. hoe: zie de onderstaande tabel

waarbij geldt:

• opening: De kijker wordt het filmpje (verhaal) ingetrokken. De kern van het verhaal wordt logisch introduceerd.
• kern: De inhoud wordt aantrekkelijk en afwisselend gepresenteerd.
• slot: Samenvatting/conclusies van de inhoud, elementen uit de opening hernemen en positief afsluiten. Let op een follow-up. Dat kan bijvoorbeeld goed met een zogenaamd eindscherm (Youtube).

Regietips

Tips bij het samenstellen van het beeld- en geluidsmateriaal:

1. In de eerste 10 à 20 seconde bepaalt de kijker of hij de rest ook gaat kijken van je filmpje. Trek hem het verhaal in!
2. Een filmpje duurt niet langer dan 3 à 4 minuten! "Less is more"
3. Wissel beelden af (decoupage).
4. Laat je inspireren door goede voorbeelden. Bestudeer hoe anderen het doen.
5. Verplaats je in de kijker. Wat heeft deze eraan?
6. Houd tijdens het filmen rekening met waar de film getoond wordt. Is het voor een nieuwsitem? Dan kun je tijdgebonden elementen gebruiken. Soms is het handig als het filmpje langer bruikbaar is.
7. Houd je boodschap simpel. "Waar heeft hij net naar gekeken?"
8. Gebruik spreektaal en waar mogelijk in de actieve leidende vorm: "Parochie X snoeit dit jaar Taxus tegen kanker." En niet: "Dat jaar zal parochie X Taxus gaan snoeien ten behoeve van onderzoek naar en toepassing van chemotherapieën."
9. Wees authentiek. Geen wollige of net iets té trotse verhalen. En: emotie mag!
10. Verwijs in je opname ook geregeld naar de parochiewebsite, social media en andere communicatiemiddelen. Dat kan ook door links te plaatsen in de uiteindelijke video op Youtube(!). Zie ook hoe je een Youtube eindscherm kunt maken.
11. Gebruik de juiste muziek. Bijvoorbeeld van rechtenvrije archieven als: Free Music Archive, MusOpen en Incompetech. De muziek van deze bronnen is vrij te gebruiken. Of: maak de achtergrondmuziek zelf! Dat kan met programma's als LMMS.

Tip: Youtube heeft een audiobibliotheek aangelegd voor rechtenvrije muziek en geluidseffecten.

Aanwijzingen tijdens het opnemen

1. Bereid je opname goed voor:
   1. Zorg voor de juiste apparatuur voor het juiste genre. Wat zijn je geluidsbronnen? Welke microfoon hoort daarbij. "Goed gereedschap is het halve werk".
   2. Zorg voor opgeladen batterijen de camera en de randapparatuur.
   3. Is de capaciteit van de SD-kaart groot genoeg voor de opname?
   4. Zorg ervoor dat je weet hoe alles aangesloten moet worden en routineer dit.
   5. Maak enkele proefopnamen vlak voor de eigenlijk opname.
2. Bij interviews: leg van tevoren aan de geïnterviewde uit wat je gaat doen en waar het interview voor is. Stel de persoon op zijn/haar gemak.
3. Kijk de geïnterviewde aan tijdens de opname en ga niet met de apparatuur aan de slag.
4. Ga je rondlopen tijdens het filmen? Bepaald eerst je route!
5. Laat iemand niet in de zon kijken bij een interview, maar film ook zelf niet tegen de zon in.
6. Interview je bij een diaconale activiteit? Film dan ook 'processen'. Dus niet alleen uitbundige presentaties van acties, maar ook rustige beschouwende shots. Zeker bij het monteren van interviews zorgen deze beelden voor de nodige afwisseling.
7. Maak ook losse beelden van de omgeving. Gebruik hiervoor bij voorkeur een statief. Let op karakteristieke elementen van de locatie, zoals kunstwerken, beelden, beeldmerken, tuinen, wegen. Dit maakt het herkenbaar voor kijkers.

Publicatie

Een aantal videobewerkingspakketten biedt de mogelijkheid om videos na het maken meteen te delen via social media. Voor snelle nieuwsproducties kan hiervan gebruik worden gemaakt indien de accounts hiervoor goed zijn ingesteld en de doelgroep is via deze media zijn voorbereid. Voor de meeste producties geldt echter een tussenfase. Nadat het filmpje is gemaakt, wordt deze eerst goedgekeurd door de opdrachtgever. Vervolgens kan het filmpje worden ingezet op de parochiewebsite, bij bijeenkomsten, etc.

Voorbeelden

• Roderick zoekt kansen: "Hoe maak je kwetsbaren weer tot onderdeel van de samenleving"?
• 'Geraakt door armoede'. Videoproductie van de Diocesane Caritasinstelling (Bisdom Rotterdam) over de opgerichte kringloopwinkel.
• "Ik leef nu echt vanuit mijn geloof", een portret van Mieke Stroop
• De filmpjes op KatholiekLeven.nl zijn allemaal camjo-producties!

Onderzoek en referentie

• Hoe maken multinationals hun video? 11 insiders tips! (PDF).

  Hoe maken multinationals hun video? 11 insiders tips! (PDF).
• Camjo: warenhuis of gekkenhuis? Een analyse van de verschillen tussen camjo-items en items gemaakt door een cameraploeg.
• 10 tips voor een goede corporate webvideo (Even googlen levert vaak veel bruikbare tips op!)