Deze handleiding is geschreven voor diaconale werkgroepen, projecten en activiteiten die online gevonden willen worden door kwetsbaren in de lokale samenleving. Een zelfstandige (campagne)website (in plaats van of gedeeltelijk naast de parochiewebsite) is een van de mogelijkheden om de zichtbaarheid en de vindbaarheid te vergroten en aantrekkelijk te maken voor nieuwe vrijwilligers. Het project Parochies aan de slag voor kwetsbaren heeft inmiddels ondersteuning gegeven aan het opzetten van twee diaconale websites: Werkgroep Arm in Arm en Heilig Jaar Zeeland.
Naast de parochiewebsite
In veel parochies bestaan er oecumenische werkgroepen of raden die zich toeleggen op armoedeproblematiek en hebben door hun uitgebreide kerkelijke netwerk vaak nauwe contacten met gemeenten, maatschappelijk werk, voedselbanken, zorginstellingen, etc. Omdat meerdere kerkgemeenschappen zich in zulke werkgroepen verenigen, is er automatisch sprake van een zelfstandige positionering. Een andere reden om de projectwebsite naast de parochiewebsite in te zetten hangt samen de doelgroep. Aangenomen wordt dat mensen in kwetsbare situaties niet als eerste via een parochiewebsite naar hulp zoeken. Vanuit een zelfstandige website voor de betreffende werkgroep kan uiteraard wel weer worden verwezen naar de verschillende kerkgemeenschappen, hetgeen de positionering van de parochie juist weer ten goede komt.
Kosten en expertise
Een van de grootste drempels voor het opzetten van een eigen website is de kosten. In de meeste gevallen ontbreekt het in de werkgroep aan leden die voldoende technisch onderlegd zijn om de eenmalige kosten te kunnen drukken. Het gevolg is dat men al snel rekent met bedragen die men ook heeft gezien bij de parochiewebsite en dat schrikt af. Daarnaast is er uiteraard een plan nodig om de website te vullen en te onderhouden. Hiervoor geldt grofweg: hoe meer communicatie-ambitie de werkgroep heeft, hoe uitgebreider en interactiever de website zal worden.
Uitgangspunten
Omdat diaconale werkgroepen van nature elke euro zo efficiënt mogelijk willen uitgeven gelden voor deze handleiding de volgende uitgangspunten:
- Een professionele website hoeft écht niet meer dan enkele tientjes paar jaar te kosten;
- Starten met bescheiden website (“online visitekaartje”) is beter dan geen website;
- Een fraai uitziende functionele website kan met vrije (open source) software worden gerealiseerd;
- Beheer en onderhoud is gemakkelijk aan te leren en over te dragen;
- Voor de eerste (technische) stappen krijgen parochies ondersteuning vanuit het Sint-Franciscuscentrum. Dit gebeurt vanuit het project Parochies aan de slag voor kwetsbaren.
Deze principes zijn routebepalend. Dat wil zeggen dat er ten aanzien van deze handleiding keuzes zijn gemaakt die commerciële websitebouwers mogelijk anders zien. Een voorbeeld is de keuze voor 'open source' software. In de kern komt het erop neer dat software die volgens de deze filosofie ontwikkeld is, gemeengoed is en geen eigendom van één softwareleverancier. Op deze manier is software niet alleen licentievrij (gratis), maar is de positie van de gebruiker meer onafhankelijk. Voorbeelden van bekende open source softwarepakketten zijn: Linux (in plaats van Windows, Firefox (in plaats van Internet Explorer) en Open Office (als alternatief voor Microsoft Office). Open source software heeft van oudsher soms een alternatief karakter. Kwalitatief doet het echter niet onder voor de commercieel equivalente pakketten.
Ondersteuning vanuit het Sint-Franciscuscentrum
In het navolgende stappenplan is de oecumenische werkgroep Arm in Arm (Samenwerkingsverband Dongen-Rijen) als voorbeeld uitgewerkt. Diaconale werkgroepen in het Bisdom van Breda die zich in de afweging voor een eigen website herkennen, kunnen in het kader van het project Parochies aan de slag voor kwetsbaren rekenen op ondersteuning bij de verschillende stappen.
Stap 1: De keuze van een domeinnaam
In het samenwerkingsverband Dongen-Rijen heet de oecumenische werkgroep “Arm in arm”. Omdat er nog meer werkgroepen bestaan met deze naam hebben zij gekozen voor de domeinnaam www.arminarmdongen.nl. Uit de domeinnaam blijkt in dit geval ook de vestigingsplaats (en actieradius): de regio van Dongen.
Mocht de werkgroep in de toekomst in staat zijn of de ambitie hebben om nog breder in de regio te functioneren, dan is het verstandig meteen al een meer algemene domeinnaam te kiezen, zoals www.arminarm.nl.
Stap 2: Kiezen voor de juiste webhost-aanbieder
De domeinnaam dient in ieder geval geregistreerd te worden via een internetbedrijf ofwel een 'webhost'. Op dit gebied zijn veel aanbieders en de diensten kunnen per bedrijf behoorlijk verschillen. Omdat zowel onze bedoeling als onze software-wensen ten aanzien van de diaconale website helder zijn, kunnen we snelle stappen zetten.
- Vind een webhost die zowel de domeinnaam registreert als webruimte daarbij aanbiedt. Deze webruimte (hosting) dient te kunnen werken met PHP en MySQL. Na succesvolle registratie, krijg je een bevestigingsmail met aanwijzingen hoe dit domein te bereiken is. Een voorbeeld van een geschikte aanbieder is Strato.
- Intussen bieden de meeste hostingbedrijven 'one-click installation' van verschillende websoftwarepakketten aan. Met één druk op de knop kun je zo Wordpress-website installeren. Kies je voor deze optie, dan kun je de stappen 3.1 t/m 3.4 en 4.1 t/m 4.5 overslaan. Let wel: Het is niet verkeerd de route en de programma's te kennen die gebruikt zijn.
Stap 3: Download en installeer de juiste programma's
Voor deze stap gaan we ervan uit dat je Windows gebruikt. Ook op andere besturingssystemen zoals Linux en Apple OSX zijn deze beschikbaar.
- Download en installeer het FTP-programma FileZilla. Dit programma is nodig om bestanden naar de webserver te kopiëren.
- Optioneel, maar aanbevolen: download en installeer het programma 7-zip. Met dit programma kun je eenvoudig ingepakte bestanden (ofwel ZIP-bestanden) uitpakken.
- Optioneel, maar aanbevolen: download en installeer het programma Notepad++. Met dit programma gaan we een installatiebestand aanpassen.
- Download de Nederlandse versie van het websitesysteem WordPress. Plaats het gedownloade bestand in een map die je gemakkelijk terug kunt vinden. Pak het bestand vervolgens uit in deze map.
- Download en installeer GIMP. Dit is een tekenpakket vergelijkbaar met Adobe Photoshop. Hiermee zullen we de meest noodzakelijke grafische aanpassingen aan het 'jasje' van de website uitvoeren.
- Optioneel, maar aanbevolen: download en installeer het programma Inkscape. Dit is een tekenpakket vergelijkbaar met Adobe Illustrator. Hiermee kunnen grafische elementen (vectorgraphics) worden gemaakt.
Stap 4: Installatie van de website
- Maak een database aan en ken een gebruiker toe. Dit doe je via het control panel waarvan je de gegevens van je host gekregen hebt. Deze is bijvoorbeeld te vinden via http://www.arminarmdongen.nl:8443
- Open het bestand wp-config-sample.php met het Notepad++ (of kladblok) en vul je database gegevens in. Bewaar en hernoem het bestand naar wp-config.php. Wanneer je moeilijkheden ondervindt met wp-config.php of als er iets is dat je niet helemaal begrijpt, bezoek dan het Nederlandse Wordpress Forum.
- Open FileZilla en voeg een nieuwe website toe. Hier zijn de FTP-gegevens nodig die je per mail van de webhost gekregen hebt. Maak vervolgens verbinding met de website en kopieer alle uitgepakte bestanden naar de map \public_html
- Voer het installatiebestand uit door het te openen in je favoriete browser en naar install.php te navigeren. Afhankelijk van waar je de bestanden hebt gezet, kun je het vinden in de wp-admin folder: wp-admin/install.php. Voorbeeld: http://www.arminarmdongen.nl/wp-admin/install.php
- De installatie leidt je door een enkele laatste stappen om de installatie af te ronden.
- Belangrijk: Neem even de tijd om in het beheergedeelte de functies van de website te bekijken en zo nodig aan te passen naar eigen inzicht en voorkeur. Bijvoorbeeld hoe de menustructuur is opgebouwd, welke pagina de 'startpagina' is en de manier waarop data en tijd worden weergegeven.
- Aanbevolen: Als je niet wilt dat de website meteen te bezoeken is door elke willekeurige internetgebruiker, plaats de website dan meteen in de onderhoudsmodus. Dat kan het gemakkelijkst door middel van plugin. Klik in het beheergedeelte op 'plugins' en vervolgens op 'nieuwe plugin' zoek daar naar de plugin 'Maintenance' (maker: Fruitfulcode). Klik op installeren en activeren en linksonder verschijnt de knop voor de maintenance-modus waar je 'on' kunt kunt kiezen om de website af te schermen of 'off' om de website vrij te geven voor publiek.
Stap 5: Kies de juiste uitstraling van de website
- Ga naar het beheergedeelte van de de website. Dat is http://www.arminarmdongen.nl/wp-admin
- Log daar in met het account dat je gemaakt hebt tijdens de installatie van Wordpress.
- Klik links op 'weergave' en vervolgens op 'Thema's'. Klik op 'nieuwe toevoegen'. Nu verschijnt er een overzicht van alle mogelijke 'jasjes' die je de website aan kunt trekken. Kies het thema met de juiste uitstraling en installeer deze.
Tip: Enkele op maat gemaakte thema's (jasjes):
- Dazzling in gebruik bij Werkgroep Arm-in-Arm
- Expound in gebruik bij o.a. Heiligjaarzeeland
- Zerif-Lite in gebruik bij Parochie Gilze
- Weaver Xtreme in gebruik bij Nazarethparochie
Stap 6: Grafische aanpassingen
Omdat het thema standaard logootjes gebruikt, gaan we deze vervangen met het logo van de werkgroep. Veel gebruikers vinden dit de moeilijkste stap. Laat je echter niet afschrikken, want op dit punt kan de werkgroep veel geld besparen. Per thema kan de methode verschillen om de afbeeldingen aan te passen, meestal zijn deze te vinden via 'Weergave' en vervolgens 'Customizer' of 'Theme-options'. Indien het thema erin voorziet zelf de afbeeldingen aan te passen, heeft dat de voorkeur. Dit kan dan bij de instellingen van het thema.
Inzien deze functie niet is inbegrepen, dan gebruiken we het programma GIMP en kopiëren we handmatig de vervangende afbeeldingen naar de juiste plek. Dat gaat als volgt:
- Verlaat het beheergedeelte van de website door te loggen en bekijk de website door naar de homepage te surfen. Bijvoorbeeld: www.arminarmdongen.nl
- klik met je rechtermuisknop op het logo van de website en kies de optie “afbeelding weergeven”. Je krijgt nu als het goed is het standaardlogo te zien. Ook zie je in de adresbalk de exacte naam en de locatie van dit logo. Klik nogmaals met de rechtermuisknop op het logo en sla de afbeelding op.
- Open deze afbeelding met GIMP en vervang de illustratie met het logootje van de werkgroep. Exporteer vervolgens de nieuwe afbeelding door het standaardlogo te overschrijven. (bestand>exporteer en overschrijf)
- Open Filezilla en kopieer de nieuwe afbeelding naar de locatie van het oude bestand (zie 6.2).
Stap 7: Content
Als de website goed draait en de meest belangrijke voorkeuren zijn ingesteld, is het tijd de website te vullen met informatiepagina's en wellicht ook nieuwsberichten. Zorg voor een logische indeling van de inhoud en schrijf teksten zo bondig en leesbaar mogelijk. Heeft de werkgroep een communicatieplan? Dan geldt deze als leidraad. Is er geen communicatieplan? Denk dan met de werkgroep na over hoe je wat wanneer met wie communiceert via deze website. Duidelijk moet zijn welke bezoeker je met de website aanspreekt en wat je wat je hem wilt overbrengen. Is het voor iemand met een hulpvraag duidelijk dat hij naar een bepaalde pagina moet gaan? Om de leesbaarheid van de website zo vlot mogelijk te maken, bestaan er een aantal zinvolle communicatieve en journalistieke handreikingen.
In de basis maakt Wordpress gebruik van twee manieren om informatie te presenteren.
- Informatiepagina's: dit zijn de algemene teksten waarin bijvoorbeeld de missie, missie en de doelstellingen uiteen worden gezet.
- Nieuwsberichten: indien de werkgroep over de mogelijkheid beschikt om nieuwsberichten te schrijven (omdat er genoeg nieuwswaardige activiteiten te melden zijn!) dan is het zeer aanbevolen om deze functie te gebruiken.
Om een pagina aan te maken en deze in de menustructuur van de website op te nemen, heeft Omer Calle een
geschreven.
Stap 8: Functionaliteit uitbreiden
Naast de basisfuncties zijn er een aantal extra toepassingen (plugins) mogelijk die functionaliteit en de veiligheid van de website verder verbeteren. Deze zijn via de plugin-module in het beheergedeelte te installeren.
Lijst van aanbevolen plugins
Voor een soepel en veelzijdig gebruik van de website voor diaconale doeleinden zijn de volgende plugins aanbevolen:
- Olimometer (door: oshingler): Een zeer eenvoudige maar fraaie manier om thermometer op je website te plaatsen waarmee de stand kan worden bijgehouden van wat er al is opgehaald voor een bepaald doel.
- Fast Secure Contact Form (door: Mike Challis, Ken Carlson): Een eenvoudige manier voor het maken van contact- en inschrijfformulieren.
- Event Organiser (door: Stephen Harris): Geeft de mogelijkheid om een kalender/agenda toe te voegen aan de website.
- Google Analytics (door Yoast): Hiermee wordt de website gekoppeld met Google Analytics waarmee uitgebreid de webstatistieken worden geregistreerd.
- WP Statistics (door: Mostafa Soufi & Greg Ross): Een eenvoudige manier om basale webstatistieken zichtbaar te maken in de beheeromgeving van de website.
- TinyMCE Advanced (door: Andrew Ozz): Vervangt de standaard editor (tekstverwerker) waarmee berichten en pagina's worden geschreven.
- NextGEN Gallery (door: Photocrati Media): Geeft de mogelijkheid om fotogalerijen toe te voegen aan pagina's en berichten.
- Maintenance (door Fruitfulcode) zet de website in een onderhoudsmodus, zodat deze is afgeschermd voor publiek en de beheerders toch al de website kunnen vullen/aanpassen.
- Rotating Tweets (door Martin Tod): Maakt Twitterberichten (tweets) zichtbaar op de site.
| << Overzicht onderdeel Websites | Diaconale (campagne)website | Zie ook Parochiewebsite >> |