Een middag in het teken van inspireren met geloof voorop
Ongeveer twintig vrijwilligers en pastorale beroepskrachten verruilden op dinsdagmiddag 20 juni 2017 de hitte van de dag voor de koelte van de Johanneszaal van de Priester- en Diakenopleiding te Hoeven. Het Sint Franciscuscentrum van het bisdom Breda organiseerde een studiemiddag over de voorbereiding op het vormsel.
Inleidingen en sprekers
Vrijwilligers en pastorale beroepskrachten luisterden naar inleidingen van diaken Egbert Bornhijm en Liesbeth Stalmeier. Diaken Bornhijm werkt als stafmedewerker van het vicariaat Middelburg en communicatieregisseur van het Sint Franciscuscentrum. Liesbeth Stalmeier werkt als bisschoppelijk gedelegeerde voor het onderwijs van het bisdom Rotterdam. Stalmeier is de auteur van verschillende vormsel- en eerste communieprojecten.
Het vormsel voltooit de christelijke initiatie. Jongeren ontvangen het vormsel meestal wanneer zij de stap maken van het basisonderwijs naar het middelbaar onderwijs. De vormselcatechisten merken dat het merendeel van de vormelingen nauwelijks kerkelijk gesocialiseerd is. De kennis van geloofsinhoud en geloofsleven is gering. We kunnen het geloof niet veronderstellen maar moeten het geloof, om het met de Franse bisschoppen te zeggen, voorstellen. Dit paradigma stond centraal in de beide lezingen.
Geloof vraagt om verdieping
Egbert Bornhijm ging in op de pastorale brief die bisschop Liesen bij gelegenheid van de veertigdagentijd in 2017 schreef en schetste aan de hand van de ideeën van Stijn van den Bossche de paradigmawisseling die de Kerk doormaakt. Egbert wees de aanwezigen op drie centrale inzichten uit de bisschoppelijke brief:
– Het geloof behelst een ontmoeting met God. Dit beleeft een gelovige van binnenuit.
– Deze ontmoeting leidt tot geloofsverdieping. Geloof vraagt van elke generatie opnieuw om persoonlijke toe-eigening.
– Geloof vraagt om betrokkenheid op de ander, met name de naaste in nood. Niet mijn behoeften staan centraal maar die van hem of haar.
De Kerk verandert van gedaante
De paradigmawisseling van de Kerk zoals de Vlaamse theoloog Stijn van den Bossche deze schetst, sluit aan bij de inzichten van de bisschoppelijke brief. Van den Bossche laat zien hoe de gestalte van geloof en Kerk verandert. Was het geloof vroeger vanzelfsprekend, nu is het een keuze. Leerden kinderen vroeger het Onze Vader en het Weesgegroet in het gezin, nu moeten ze het leren in de catechese. Kinderen zijn onbekend met gebed. Was vroeger catechese alleen gericht op kinderen, in de toekomst doorlopen gelovigen permanent een catechetisch parcours. Egbert stelde voor om bij eerste communie- en vormselvoorbereiding ook een catechese aan ouders aan te bieden.
Projecten zijn een hulpmiddel en uitgaan van ‘zoals het is’
Liesbeth Stalmeier presenteerde en vergeleek de projecten ´In Vuur en Vlam´ en ´Vormselkracht’. Zij beklemtoonde dat beide projecten hulpmiddelen bij de vormselvoorbereiding zijn. “Maar ze helpen wel!” De vormselcatechist zelf is het belangrijkste instrument. Zij adviseerde uit te gaan van de bestaande situatie. De uitdrukking ´zoals het is’ vormde een doorlopend refrein in haar voordracht..
Kort lichtte ze de verschillen tussen ‘Vormselkracht’ en ´In Vuur en Vlam´ toe. ´In Vuur en Vlam´ is een missionair vormselproject. Het accent ligt op de opdracht die wij bij het doopsel hebben gekregen om als leerlingen van Jezus Christus ons geloof uit te dragen en ons actief in te zetten voor het Koninkrijk van God. In ‘Vormselkracht’ is de kernvraag: Wil ik bij Jezus horen? Vanuit het eigen leven zetten de jongeren de stap naar het Bijbelverhaal en de Kerk. Het geloof wordt bij ‘In Vuur en Vlam’ voorondersteld, het geloof moet bij ‘Vormselkracht’ worden voorgesteld.
Doorlopende parochiecatechese
Beide sprekers vroegen zich af of enkele voorbereidingsbijeenkomsten voldoende zijn? Met een eensgezind en ontkennend antwoord pleitten zij dan ook voor een doorlopende catechese waarbij de gemeenschap een belangrijk rol heeft. Een hulpmiddel hierbij kan zijn ‘Het Licht op ons Pad’ voor doorlopende parochiecatechese.
De lezingen leidden tot een geanimeerde discussie. In de pauzes bekeken de aanwezigen de boekentafel met boeken rond het Vormsel en Eerste Communie- en Vormselprojecten. Hans de Jong, de bibliothecaris van de Priester- en Diakenopleiding Bovendonk, stelde deze samen.
Vooruitblik op ‘Lopend Vuurtje’
De voorbereiding op het Vormsel begint in de meeste parochies bij het begin van het nieuwe schooljaar. Het bisdom Breda organiseert op 7 oktober 2017 de jaarlijkse diocesane vormelingendag ´Lopend Vuurtje´. Deze dag is bestemd voor jongeren die hun vormsel gaan doen en jongeren die het afgelopen jaar gevormd zijn. De dag opent met een op jongeren gerichte eucharistieviering. Daarna maken jongeren kennis met de werking van de heilige Geest door ontmoetingen met geëngageerde christenen. Het hoogtepunt vormt altijd de speed-date met bisschop Liesen. Zie verder Lopend Vuurtje.