Op de zaterdagen 17 november 2018 en 2 februari 2019 verzorgde zr. Martha Verstraeten, abdis van de Onze Lieve Vrouweabdij in Oosterhout, in het kader van de voorbereiding op de diocesane bedevaart naar Subiaco en Montecassino een lezing over het leven van Benedictus, geschreven door paus Gregorius de Grote.
Sfeer van gebed
De conferentie gebeurde in een sfeer van gebed. De deelnemers baden het middaggebed en sloten af met het kerkelijk avondgebed. De zaal was goed gevuld. Onder de aanwezigen bevonden zich verschillende jongeren. De deelnemrs ervoeren de presentatie door zr. Matha als zeer inspirerend.
Gouaches van mère Christine
Zr Martha belichtte het leven van Benedictus aan de hand van gouaches van mère Christine van der Meer de Walcheren. Deze kunstenares leefde van 1912 tot 1976 en was de dochter van de bekende bekeerling en schrijver Pieter van der Meer de Walcheren die de laatste jaren van zijn leven benedictijn in de Oosterhoutse Sint Paulusabdij was. Ook mère Christine is een hele weg gegaan. Zij is geboren in Parijs in een intellectueel en kunstzinnig milieu. In 1933 trad ze in bij de benedictinessen van de Onze Lieve Vrouweabdij. Tijdens de omwentelingen na het Tweede Vaticaans Concilie trad ze uit en ging in Tilburg wonen. Daar overleed ze in 1976. Ze genoot haar kunstzinnige vorming bij bekende kunstenaars als Otto van Rees en Marc Chagall. Mère Christine schilderde deze gouaches in de jaren vijftig van de twintigste eeuw.
Wie schreef het leven, de vita Benedicti, van Benedictus?
"We bekijken in deze lezing het leven van Benedictus door de ogen van mère Christine", aldus zuster Martha. Paus Gregorius de Grote is de auteur van dit leven. Zr. Martha schetste kort de persoon van deze paus. Gregorius de Grote leefde van 540 tot 604. Hij stamde uit een vooraanstaande Romeinse familie. Hij werd stadsprefect. In 573 stichtte hij in Rome een klooster op familiebezit. Nadien zond paus Pelagius II Gregorius de Grote als ambassadeur naar Constantinopel. In 590 werd hij bisschop van Rome. Hij overleed in 604. Gregorius de Grote leefde in een woelige tijd na de val van het West-Romeinse Rijk. Zo maakte Gregorius de inval van de Longobarden in Italië in 568 mee.
Deze paus is de auteur van de dialogen. In de oosterse Kerk beschouwt men Gregorius als de man van de dialogen. Dat komt door het mensbeeld van dit werk. De mens wordt verlicht door God. Dit licht van God verlicht ons. De oosterse theologie gaat verder en zegt dat wij door het licht van God vergoddelijkt worden. Het boek van de Dialogen illustreert deze leer over de mens. In deze boeken laat Gregorius zien dat ook de westerse Kerk heiligen kent. Paus Gregorius beschrijft de levens van 50 heiligen. Het tweede boek van de in totaal vier boeken wijdt hij aan Benedictus.
Wie was Benedictus?
Benedictus leefde van 480 tot 547. We weten niet veel over zijn persoon. We kennen wel zijn regel. Gregorius de Grote heeft deze gekend. Hij schrijft: "Maar één ding mag je niet ontgaan. Te midden van de vele wonderen, waardoor hij in de wereld schitterde, glansde hij ook bovenmatig door wat hij ons leerde. Want hij schreef een Regel voor monniken; in wijze matiging ongeëvenaard, van taal kristalhelder. Wie zijn leven en wandel tot in finesses wil leren kennen, kan in de voorschriften van die Regel alles vinden, wat hij als leermeester voordeed. Want de heilige kon niets anders leren, dan wat hij leefde." Gregorius schreef geen biografie maar een portret van een heilige. Hij zorgde door het ondervragen van ooggetuigen van Benedictus' leven wel voor de historische betrouwbaarheid.
Naast de cyclus van mère Christine is er ook een reeks afbeeldingen over het leven van Benedictus in de kerken van de Sacro Speco in Subiaco. Zr. Martha toonde enkele beelden van deze schilderingen. Door de kerkelijke kunst kregen de aanwezigen een beeld van het leven van Benedictus. Zr. Martha stond daarbij uitdrukkelijk stil bij de diepere lagen van dit levensverhaal dat ook verwijzingen naar Bijbelse taferelen kent. Gregorius tekent Benedictus als een monnik met profetische gaven.