Stijn van den Bossche tijdens de Impulsdag Geloof doorgeven aan kinderen:
“Mensen die Christus ontmoet hebben. Dát is de toekomst”
Op dinsdag 6 december jl. sprak dr. Stijn van den Bossche voor een kleine dertig pastorale beroepskrachten en een paar vrijwilligers. De grote vraag van de dag was: hoe kan een kind in deze tijd, in onze geseculariseerde landen, het geloof ontvangen en wat kunnen we als parochies doen om daar aan bij te dragen?
Ouders
Ook vandaag is een van de eerste conclusies dat ouders een cruciale rol spelen in het doorgeven van het geloof aan de kinderen. En daar beginnen de problemen, want we zien in het pastoraat ouders komen voor een sacrament voor hun kind, terwijl zij zelf niet tot nauwelijks geïnteresseerd zijn in het geloof. Stijn stelt het duidelijk: “we zijn te laat als we bij de Eerste Communie pas ontdekken dat ouders enkel een feestje voor hun kinderen willen en niets meer. We moeten bij de doop al echt het gesprek met ze aangaan. Is er geen realistisch perspectief dat zij hun kind gelovig willen opvoeden, dan stel je het doopsel beter uit en ga je zo mogelijk eerst op weg met de ouders.” Hij geeft het grif toe, het is een boude bewering, maar de crisis die onze kerkgemeenschap doormaakt is misschien minder een crisis van geloof (dat is het weliswaar ook), maar eerder een crisis van een model: we verschuiven van gelovig zijn ‘door geboorte’, het geloof van de ‘volkskerk’, naar een geloof door keuze: je wórdt christen.
Paradigmawissel
Met een mooi woord heet deze overgang van christen door geboorte, naar christen worden door bekering, een ‘paradigmawissel’. We zitten midden in de overgang van de volkskerk naar een missionaire kerk. “Vroeger ging het hele dorp naar de kerk als ware het een bezinestation. Iedereen liep op dezelfde olie”, aldus Stijn. “Nu gaan mensen naar de kerk als ze God ontmoet hebben, als ze een relatie met Hem hebben, bijvoorbeeld zoals jongeren dat ontdekken bij de wereldjongerendagen.
Tegelijkertijd is het volgens Stijn altijd makkelijker om christen te zijn en te blijven als je de liefde voor het geloof meegekregen hebt van je ouders. Later in je leven God leren kennen is lastiger: je moet een nieuwe taal leren, die niet je moedertaal is. Stijn benadrukt dat het daarom zo belangrijk is dat parochies investeren in gelovige gezinnen.
Enige haast maken met het stimuleren van deze paradigmawissel is volgens Stijn wel degelijk geboden: “Geloof overleeft niet langer als traditie”… Initiatie is ondergedompeld worden in het Paasgeloof.”
Koe en zijn vier magen
Een van de pastoraal werkers herhaalt zijn vraag: “de kinderen zijn vaak wel geraakt, bijvoorbeeld bij de Eerste Communie, maar de ouders blijven aan de zijlijn. Wat moeten we daarmee?”
Daarop gaat Stijn in op de parochie: “Parochies worden steeds meer geloofscentra, dat zien we in heel Europa. Niet op basis van locatie, maar omdat we als gedoopten verwant zijn in hetzelfde geloof en samen opgebouwd willen worden tot Lichaam van Christus in de eucharistieviering. Jongere mensen zijn ook zeker bereid te reizen om dat te vinden.” Stijn benadrukt dat we van volkskerk missionaire kerk worden door een kerkervaring te bieden of nog beter: te zijn. En tegelijkertijd…we kunnen de jongen en het meisje bij elkaar brengen, de mens proberen naar God te brengen, maar de verliefdheid kunnen we niet organiseren. Catechese heeft dus pas zin als mensen de geloofservaring hebben. Al mag het door elkaar lopen. Als je stadskinderen wat wil leren over een koe, moet je ze eerst meenemen naar een boerderij om de koe te zien en daarna ga je pas uitleg geven over de vier magen. Eerst de ervaring, dan de kennis.
“Wil dat zeggen dat je ouders van Eerste Communicanten meeneemt naar een plechtige hoogmis?”, vraagt iemand. “Nee”, zegt Stijn. De Franse bisschoppen stellen voor om met mensen op weg te gaan: een maaltijd organiseren in de parochie met mensen in dezelfde levensfase, plaatsen creëren waar ze kunnen bidden, zorgen dat de parochie een geloofsgemeenschap is die meeleeft met het liturgisch jaar en sacramentenbediening die zeker niet alleen het kind maar ook de ouders ontvangt.
Draagt het vrucht? In Frankrijk is de grootste groep catechumenen jongeren, aldus Stijn.
Er is zéker hoop.